In "Broedparasitisme, Maffia-vogels en stinkbommen"
heb je kunnen lezen over een positief effect van broedparasitisme, maar
over het algemeen is de aanwezigheid van een koekoeksjong nadelig voor
de pleegfamilie. Gastoudersoorten zijn echter niet compleet hulpeloos
tegen het broedparasitisme van de koekoek.
Handtekening
Er is veel variatie in het
uiterlijk van eieren. Ze verschillen qua grootte, kleur en eventuele
tekening. Niet alleen eieren van verschillende soorten verschillen van
elkaar, maar ook binnen eieren van dezelfde soort en zelfs die gelegd
zijn door dezelfde moeder vinden we deze variatie. Uit onderzoek blijkt dat keepvrouwtjes (Fringilla montifringilla) toch feilloos
hun eigen eieren kunnen herkennen, zelfs wanneer er weinig verschil is
tussen eieren van verschillende kepen en relatief veel verschil tussen
eieren van hetzelfde individu. Het pigmentpatroon op de eieren werkt als een soort handtekening! Eieren gelegd door een koekoek missen de juiste handtekening en worden rigoreus uit het nest gegooid.
Wachtwoord
Behalve het uitstoten van vreemde eieren hebben sommige vogels nog een andere tactiek: ze gebruiken een wachtwoord!
Bij Ornaatelfjes (Malurus cyaneus) leren de jongen in het ei al een bepaald roepje. Terwijl ze zit te broeden herhaalt moeder dat roepje meerdere keren per dag. Na het uitkomen krijgt het jong dat het roepje het beste kan imiteren het meeste voedsel. Voor de jongen is het dus beter om het wachtwoord zo vaak mogelijk te horen, maar moedervogels die vaker geluid maken lopen meer risico om opgemerkt te worden door een roofdier. Het wachtwoord is waarschijnlijk bedoeld om eigen jongen te kunnen onderscheiden van broedparasieten.
 |
| Ornaatelfjes (Malurus cyaneus) |
Wachtwoord
Behalve het uitstoten van vreemde eieren hebben sommige vogels nog een andere tactiek: ze gebruiken een wachtwoord!
Bij Ornaatelfjes (Malurus cyaneus) leren de jongen in het ei al een bepaald roepje. Terwijl ze zit te broeden herhaalt moeder dat roepje meerdere keren per dag. Na het uitkomen krijgt het jong dat het roepje het beste kan imiteren het meeste voedsel. Voor de jongen is het dus beter om het wachtwoord zo vaak mogelijk te horen, maar moedervogels die vaker geluid maken lopen meer risico om opgemerkt te worden door een roofdier. Het wachtwoord is waarschijnlijk bedoeld om eigen jongen te kunnen onderscheiden van broedparasieten.
Toch lukt het een koekoekembryo weleens om het
wachtwoord te kraken of weet een koekoekmoeder de ei-handtekening goed
te vervalsen. Hierdoor blijven broedparasieten en gastouders elkaar
continue drijven tot verbetering van hun methoden. Co-evolutie noemen we dat. Beide soorten veranderen door elkaars invloed.
Referenties:
Stoddard M.C., Kilner R.M. & Town C. (2014) Pattern recognition
algorithm reveals how birds evolve individual egg pattern signatures. Nature Communications, 5. doi: 10.1038/ncomms5117.Colombelli-Négrel D. et al. (2012) Embryonic Learning of Vocal Passwords in Superb Fairy-Wrens Reveals Intruder Cuckoo Nestlings, Current Biology, Vol. 22 (22): 2155–2160. doi: 10.1016/j.cub.2012.09.025
Heel leerzaam Yvonne maar ik lees ook dat er veel koekoeks eieren uit eht nest gegooid worden terwijl er volgens mij toch ook heel veel uitgebroed worden in een "vreemd' nest! Ik zag er laatst op tv tenminste nog een docu van en je zag dat het koekoeksjong wat als eerste uit het ei kwam de andere eieren gewoon uit het nest kieperde.
BeantwoordenVerwijderenHeel leuk blog overigens :-)
Groetjes, Helma
Klopt Helma, er zijn toch ook wel veel koekoeken die het wel lukt om de gastouder voor de gek te houden.
VerwijderenDie docu heb ik niet gezien, jammer!
Groetjes, Yvonne